Đây là phát biểu của Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông tại buổi họp báo thông tin về tình hình triển khai thực hiện dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 vào ngày 26/9, tại Hà Nội.
Giải phóng mặt bằng được hơn 90%
Tại buổi họp báo, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho biết, Bộ đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ và được chấp thuận về việc tổ chức đồng thời khởi công xây dựng 3 dự án cao tốc Bắc-Nam vốn đầu tư công gồm: Mai Sơn-Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo-Phan Thiết, Phan Thiết-Dầu Giây vào ngày 30/9 tới.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông, hơn 90% mặt bằng của 3 dự án cao tốc Bắc-Nam trên đã sẵn sàng bàn giao cho nhà thầu, đây là điều kiện để có thể triển khai ngay công tác thi công dự án.
Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông nhìn nhận việc tách giải phóng mặt bằng thành dự án riêng là điểm mới của dự án cao tốc Bắc-Nam, thực hiện trước khi triển khai xây lắp. Đây cũng là điều kiện để phân định rõ ràng trách nhiệm của chủ đầu tư, địa phương, nhà thầu trong quá trình thực hiện dự án. Trong hợp đồng cũng có quy định thưởng phạt rõ ràng nếu ảnh hưởng tiến độ, chất lượng do lỗi của nhà thầu hay do địa phương không kịp thời giải phóng mặt bằng.
Tuy nhiên, hai vướng mắc lớn nhất của công tác giải phóng mặt bằng hiện nay là di dời công trình công cộng, hạ tầng kỹ thuật như đường điện, đường nước và hoàn thành khu vực tái định cư. Những nút thắt này cần được giải quyết trong thời gian tới, nếu khu tái định cư chưa xong có thể cho người dân tạm cư để sớm bố trí mặt bằng thi công.
Liên quan đến đánh giá năng lực nhà thầu tham gia đấu thầu, Thứ trưởng Đông cho hay, nếu dự án nhà thầu từng tham gia hiện đang bị cơ quan chức năng khởi tố sẽ không được tính dự án đó vào hồ sơ để đánh giá năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu.
Đặc biệt, Bộ Giao thông vận tải cũng phối hợp với Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước trong việc giám sát quá trình lựa chọn nhà thầu, chia sẻ, cung cấp thông tin giữa các cơ quan. Bên cạnh đó, Bộ cũng có quy định về số lượng nhà thầu tham gia liên danh để đấu thầu, trách nhiệm của nhà thầu chính, nhà thầu phụ trong thực hiện các hạng mục công việc.
Rút kinh nghiệm trước đây, theo ông Đông, các dự án này khi phát hành hồ sơ mời thầu đã ghi rõ điều kiện mỗi liên danh không quá ba nhà thầu, để đảm bảo mỗi nhà thầu thi công tối thiểu 25% khối lượng.
Dự kiến thu phí từ 1.500-2.000 đồng/km
Nói về mức phí đối với tuyến cao tốc Bắc-Nam, ông Lê Kim Thành - Vụ trưởng Vụ Đối tác công tư (Bộ Giao thông vận tải) cho biết, với dự án đầu tư công, Quốc hội, Chính phủ đang giao Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài chính nghiên cứu đề án thu phí hoàn vốn lại cho Nhà nước, bổ sung vào thu phí sử dụng đường bộ trong danh mục phí và lệ phí, trước mắt áp dụng cho các dự án đường cao tốc vì tuyến đường này có sự lựa chọn cho người dân, có thể lưu thông trên cao tốc hoặc đi theo Quốc lộ 1.
Với 3 dự án cao tốc bằng vốn đầu tư công trên, sau khi hoàn thành sẽ tiến hành thu phí với mức dự kiến từ 1.500-2.000 đồng/km. Riêng mức phí với dự án PPP phải bảo đảm hoàn vốn, trong dự án đã có quy định mức phí ở từng thời điểm khác nhau.
Còn theo Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông, đường cao tốc là đường có tính thương mại cao như an toàn, lưu thông hơn nên chủ xe phải trả tiền cho việc lưu thông thuận tiện này, còn không sẽ đi đường khác với thời gian chậm như Quốc lộ 1.
Với các dự án cao tốc được đầu tư theo hình thức PPP, Nhà nước vẫn đóng góp tiền vào làm đường, và số tiền này là thuế của dân, còn phần nhà đầu tư vào thì phải thu hồi, khi hết thời hạn đường sẽ là của Nhà nước. Do đó, Dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi cũng nói rõ đường cao tốc thu phí trọn đời.
“Đề cập đến 5 dự án cao tốc Bắc-Nam theo hình phức PPP, từ ngày 2-5/10 tới sẽ chấm thầu lựa chọn nhà đầu tư, quá trình đấu giá thầu sẽ mất 2-3 tháng sẽ công bố, sau đó ký hợp đồng. Các nhà đầu tư phải hiện thực hoá các cam kết tổng hồ sơ thầu thành hợp đồng. Nếu trong vòng 6 tháng ký hợp đồng mà nhà đầu tư không có hợp đồng tín dụng sẽ huỷ kết quả nhà thầu”- Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho biết./.
